Κατά την 9μηνη διάρκεια της εγκυμοσύνης πραγματοποιούνται διάφοροι έλεγχοι και εξετάσεις προκειμένου να διασφαλιστεί τόσο η υγεία του εμβρύου όσο και της μητέρας και να παρέχεται επαρκής παρακολούθηση της πορείας της εγκυμοσύνης.
Στόχος είναι:
- Η πρόληψη και η έγκαιρη ανίχνευση πιθανών ανωμαλιών.
- Η υποστήριξη μέσα σε ένα πλαίσιο ασφάλειας.
- H ενημέρωση και η εκπαίδευση γύρω από την εγκυμοσύνη, τον τοκετό αλλά και τη λοχεία.
Πρώτη επίσκεψη
Ο σκοπός της πρώτης επίσκεψης της εγκύου στον ιατρό (που συνήθως συμβαίνει μεταξύ 5ης-8ης εβδομάδας εγκυμοσύνης) είναι η επιβεβαίωση της εγκυμοσύνης, η επισήμανση και ο προσδιορισμός όλων εκείνων των παραγόντων που μπορεί να επηρεάσουν την εξέλιξή της, η εκτίμηση της γενικής υγείας της εγκύου, ο πλήρης παρακλινικός έλεγχος και ο σχεδιασμός του πλαισίου παρακολούθησης της εγκυμοσύνης. Κατά συνέπεια η επίσκεψη αυτή περιλαμβάνει:
- Λήψη ιστορικού
- Κλινική εξέταση (συμπεριλαμβανομένης της μέτρησης της αρτηριακής πίεσης και της καταγραφής του σωματικού βάρους)
- Διακολπικό υπερηχογράφημα για να διαπιστωθούν:
- Θέση και χαρακτηριστικά του σάκου της εγκυμοσύνης
- Ύπαρξη εμβρύου και πιθανώς καρδιακής λειτουργίας αυτού
- Αριθμός των σάκων εγκυμοσύνης και επί πολύδυμων κυήσεων η χοριονικότητα αυτών.
- Προγραμματισμός αιματολογικών εξετάσεων
Ιστορικό λήψης κολποτραχηλικού επιχρίσματος για κυτταρολογικό έλεγχο (test-Pap) και καλλιέργειας κολπικού εκκρίματος
Ενημέρωση για τις καλές συνήθειες που αξίζει να υιοθετήσει μια έγκυος καθώς και προφορικές αλλά και γραπτές πληροφορίες για τη διατροφή και τις δραστηριότητές της για τους επόμενους 9 μήνες
Σε περίπτωση που δεν εντοπίζεται υπερηχογραφικά ο σάκος εγκυμοσύνης γίνεται εργαστηριακός προσδιορισμός της β-χοριακής γοναδοτροπίνης (β-hCG) με επανάληψη αυτής σε 48-72 ώρες.
Συχνότητα Εξετάσεων
Αν και η συχνότητα των επισκέψεων θα εξαρτηθεί από την πορεία της εγκυμοσύνης, γενικά αυτές προγραμματίζονται κάθε 3-4 εβδομάδες μέχρι την 32η εβδομάδα. Έπειτα, από την 32η ως την 36η εβδομάδα η συχνότητά τους γίνεται πυκνότερη (ανά 15νθήμερο) ενώ τον τελευταίο μήνα ζητάται από την έγκυο να προσέρχεται σε εβδομαδιαία βάση.
Σε καθορισμένες εβδομάδες της εγκυμοσύνης, για τον ακριβέστερο έλεγχο της ανάπτυξης του εμβρύου, αλλά και για ειδικότερες προληπτικές δοκιμασίες που αφορούν την έγκυο, γίνονται ορισμένες ειδικές εξετάσεις και συγκεκριμένα:
11-13+6 εβδομάδες
- Αυχενική διαφάνεια με μέτρηση των ορμονών β-hCG & PAPP-A για τον προσδιορισμό του κινδύνου ύπαρξης χρωμοσωμικών ανωμαλιών στο έμβρυο (τρισωμία 21,18,16).
- Στο διάστημα αυτό μπορεί η έγκυος να υποβληθεί σε βιοψία τροφοβλάστης (λήψη χοριακών λαχνών) όταν υπάρχουν ενδείξεις.
- Σ’αυτή την ηλικία κύησης ξεκινά η λήψη βιταμινών.
16-17+6 εβδομάδες
- Κλινική εξέταση της εγκύου , μέτρηση του σωματικού της βάρους και της αρτηριακής της πίεσης, ακρόαση των εμβρυϊκών καρδιακών παλμών και επαναληπτικές εξετάσεις γενικής και καλλιέργειας ούρων.
- Υπερηχογράφημα για τον έλεγχο της ανάπτυξης του εμβρύου.
- Μέτρηση του μήκους του τραχήλου σε γυναίκες με ιστορικό πρόωρου τοκετού.
- Σε αυτό το διάστημα δύναται να διενεργηθεί επί ενδείξεων και η αμνιοπαρακέντηση.
20-23+6 εβδομάδες
- Υπερηχογράφημα Β’ επιπέδου για τον έλεγχο της ανατομίας του εμβρύου. Σε ασθενείς με επιβαρυμένο ιστορικό, ή επί ενδείξεων, ειδικό καρδιολογικό υπερηχογράφημα εμβρύου από ειδικό παιδοκαρδιολόγο.
- Συστήνεται γενική ανάλυση ούρων, μέτρηση της αρτηριακής πίεσης και του σωματικού βάρους της εγκύου.
28 εβδομάδες
- Στις Rhesus αρνητικές εγκύους πραγµατοποιείται έλεγχος αντισωµάτων και σύµφωνα µε τα αποτελέσµατα χορήγηση υπεράνοσης αντι – D – γ – σφαιρίνης.
- Επίσης, προτείνεται εξέταση γενικής αίµατος, γενικής ούρων και επί παραγόντων κινδύνου για σακχαρώδη διαβήτη της κυήσεως συνιστάται κατάλληλος έλεγχος µε δοκιµασία ανοχής στη γλυκόζη (καµπύλη σακχάρου µε µέτρηση γλυκόζης νηστείας, όπως και µετά από χορήγηση 75 γρ. γλυκόζης στα 60 και 120 λεπτά).
- Επί διαπίστωσης επιπωµατικού ή χαµηλής πρόσφυσης πλακούντα κατά τον υπερηχογραφικό έλεγχο δευτέρου τριµήνου συνιστάται περιοδικός επανέλεγχος µε διακοιλιακό υπερηχογράφηµα (και επί αδυναµίας εκτίµησης, εκτέλεση διακολπικού υπερηχογραφήµατος)
- Από την 28η εβδομάδα κι έπειτα, εφόσον η έγκυος το επιθυμεί, μπορεί να παρακολουθήσει πρόγραμμα ψυχοπροφυλακτικής. Το πρόγραμμα αυτό, το οποίο έχει στόχο να βοηθήσει την έγκυο ώστε να αντιμετωπίσει καλύτερα την κύηση και τον τοκετό συμμετέχοντας και η ίδια ενεργητικά, να ενημερωθεί σχετικά με την κύηση ,τον τοκετό, τη λοχεία και την φροντίδα του νεογνού, να εκπαιδευτεί σε ασκήσεις χαλάρωσης και τεχνικές εξώθησης για τον τοκετό της.
32-34 εβδομάδες
- Υπερηχογράφημα ανάπτυξης εμβρύου και Doppler εμβρυϊκής κυκλοφορίας.
- Γενική εξέταση αίματος και γενική εξέταση ούρων.
- Μέτρηση της αρτηριακής πίεσης και του σωματικού βάρους της εγκύου.
36 εβδομάδες
- Υπερηχογράφημα ανάπτυξης και Doppler.
- Πλήρης εργαστηριακός έλεγχος.
- Καλλιέργεια κολπικού εκκρίματος για στρεπτόκοκκο ομάδας Β.
- Βιοφυσικό Προφίλ.
- Συζήτηση για τη διενέργεια του τοκετού και αντίστοιχη παρακολούθηση ανάλογα με την κάθε εβδομάδα που παρέρχεται.
- Συζήτηση για προσπάθεια αποκόλλησης μεμβρανών καθώς αυτό έχει αποδειχθεί ότι αυξάνει τις πιθανότητες αυτόματης έναρξης τοκετού. Στόχος μας είναι η αποφυγή της τεχνητής πρόκλησης τοκετού.