Το δείγμα
Το δείγμα παρατηρείται μακροσκοπικά και μικροσκοπικά. Τα αποτελέσματα των μακροσκοπικών παρατηρήσεων αναφέρουν πληροφορίες όπως το χρόνο ρευστοποίησης του δείγματος, την εμφάνιση (χρώμα), τον όγκο, το ιξώδες (γλοιότητα) και το pH ενώ τα αποτελέσματα των μικροσκοπικών παρατηρήσεων αναφέρονται σε μετρήσεις που αφορούν τη συγκέντρωση (αριθμό) των σπερματοζωαρίων, την κινητικότητά τους, τη μορφολογία τους, την παρουσία άλλων κυτταρικών στοιχείων στο δείγμα σπέρματος (πυοσφαίρια και σπερματίδες) και την ενδεχόμενη παρουσία συγκολλήσεων μεταξύ των σπερματοζωαρίων.
Οι μετρήσεις
Οι μετρήσεις στα εργαστήρια για τους παραπάνω παράγοντες πρέπει να γίνονται σύμφωνα με τα κριτήρια του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO, 2010). Ένα φυσιολογικό δείγμα σπέρματος ρευστοποιείται σε διάστημα 15- 20 λεπτών και ο όγκος του πρέπει να είναι τουλάχιστον 1,5 ml με ιδανικό όγκο 2-5ml. Η συγκέντρωση των σπερματοζωαρίων πρέπει να είναι μεγαλύτερη από 15 εκατομμύρια/ml και ο συνολικός αριθμός τους στο δείγμα να είναι πάνω από 39 εκατομμύρια. Εκτιμάται επίσης η κινητικότητα των σπερματοζωαρίων. Έτσι σε ένα φυσιολογικό δείγμα το σύνολο των σπερματοζωαρίων με προωθητική και μη προωθητική κίνηση πρέπει να είναι τουλάχιστον 40% και το σύνολο των σπερματοζωαρίων που παρουσιάζουν προωθητική κίνηση να είναι τουλάχιστον 32%. Σχετικά με τη μορφολογία, ένα δείγμα μπορεί να φέρει σπερματοζωάρια με ποικίλες διαφορετικές ανωμαλίες που σχετίζονται με την κεφαλή, τον αυχένα και την ουρά. Το χαμηλότερο αποδεκτό ποσοστό των φυσιολογικών σπερματοζωαρίων που εντοπίζεται σε ένα φυσιολογικό δείγμα είναι 4%.
Προετοιμασία
Η προετοιμασία πριν την εξέταση είναι πολύ απλή. Προϋποθέτει την αποχή από τη σεξουαλική επαφή και την εκσπερμάτιση για διάστημα 2-7 ημερών. Η συλλογή του δείγματος μπορεί να γίνει είτε στη μονάδα/εργαστήριο που θα επεξεργαστεί το δείγμα (ιδανικά) σε έναν ειδικό χώρο, είτε στο σπίτι σε αποστειρωμένο δοχείο στο οποίο θα αναφέρονται τα προσωπικα στοιχεία του άντρα. Αν η συλλογή γίνει στο σπίτι, το δείγμα πρέπει να μεταφερθεί άμεσα στο ανδρολογικό εργαστήριο (εντός μιας ώρας οπωσδήποτε) σε θερμοκρασία 20-37°C.