VBAC
Έτσι όλο και περισσότερο διαδίδεται η ιδέα του φυσιολογικού τοκετού μετά από καισαρική τομή (VBAC: Vaginal Birth After Caesarean Section). Συχνά οι γυναίκες που υποβλήθηκαν σε καισαρική τομή επιθυμούν έναν κολπικό τοκετό στην επόμενη κύηση, τόσο για να αποφύγουν μία επέμβαση καισαρικής όσο και για να βιώσουν την εμπειρία του φυσιολογικού τοκετού. Είναι πάντα εφικτό όμως;
Ποιες είναι οι προϋποθέσεις για το VBAC;
Το προγραμματισμένο VBAC είναι κατάλληλο και μπορεί να προσφερθεί στην πλειονότητα των γυναικών με μονήρη κύηση και κεφαλική προβολή στις 37 + 0 εβδομάδες ή πιο πριν που είχαν μόνο μία εγκάρσια καισαρική τομή, με ή χωρίς ιστορικό προηγούμενης κολπικής γέννησης.
Ωστόσο, συνιστάται η επανεξέταση της πορείας της προηγούμενης καισαρικής τομής και της πορείας της τρέχουσας εγκυμοσύνης για τον εντοπισμό αντενδείξεων για προσπάθεια VBAC.
Άρα βασική προϋπόθεση είναι η απουσία κάποιας παθολογίας που καθιστά αναγκαία την καισαρική τομή, όπως π.χ. ο επιπωματικός πλακούντας, καρδιολογικά προβλήματα της μητέρας ή καταστάσεις όπου το έμβρυο δεν μπορεί να ανταπεξέλθει σε φυσιολογικό τοκετό.
Συχνές ερωτήσεις για το VBAC
Ποιοι είναι οι θετικοί προγνωστικοί παράγοντες για VBAC;
Η πιθανότητα επιτυχίας ενός VBAC αυξάνει όταν η γυναίκα έχει ήδη στο παρελθόν γεννήσει με κολπικό τοκετό (ο καλύτερος προγνωστικός παράγοντας για επιτυχημένο κολπικό τοκετό και σχετίζεται με 87-90% ποσοστό επιτυχίας), και όταν η προηγούμενη καισαρική πραγματοποιήθηκε λόγω ένδειξης που δεν υφίσταται στην παρούσα κύηση, όπως για παράδειγμα αποκόλληση πλακούντα κ.α.. Άλλοι θετικοί προγνωστικοί παράγοντες είναι ακόμη η αυτόματη έναρξη τοκετού και ο δείκτης μάζας σώματος της μητέρας (<30).
Στα σωστά επιλεγμένα περιστατικά, το ποσοστό επιτυχίας του VBAC αγγίζει το 75%.
Παράγοντες που έχουν αρνητική προγνωστική αξία για ένα επιτυχημένο VBAC
Μειωμένη πιθανότητα επιτυχίας υπάρχει όταν ισχύουν ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω δεδομένα: ηλικία κύησης ίση ή μεγαλύτερη από τις 41 εβδομάδες, εκτιμώμενο σωματικό βάρος εμβρύου >4.000 γραμμ., μη χρήση επισκληριδίου αναλγησία, ιστορικό πρόωρου τοκετού με Καισαρική τομή, διαστολή τραχήλου μικρότερη από 4 εκ. στην εισαγωγή, διάστημα μικρότερο των 2 ετών από την Καισαρική τομή και προχωρημένη ηλικία της μητέρας.
Ο κολπικός τοκετός αντενδείκνυται στις παρακάτω περιπτώσεις: Ιστορικό ρήξης μήτρας, Προηγούμενη κάθετη τομή στην μήτρα, Τρεις ή περισσότερες Καισαρικές τομές.
Ποιοι οι κίνδυνοι και οι επιπλοκές του VBAC;
Η βασική επιπλοκή του VBAC είναι η ρήξη μήτρας, η διάσπαση δηλαδή της ουλής της προηγούμενης καισαρικής λόγω των συστολών της μήτρας στην διάρκεια του τοκετού (ο κίνδυνος ρήξης μήτρας είναι 0.22 – 0.74%).
Η ρήξη μήτρας αποτελεί μία σοβαρή επιπλοκή. Η διάσπαση της ουλής μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή αιμορραγία που απειλεί τόσο την ζωή της μητέρας όσο και του μωρού. Η αντιμετώπιση είναι χειρουργική και πρέπει να είναι άμεση. Αν η ρήξη είναι μεγάλη μπορεί να γίνει υστερεκτομή (αφαίρεση δηλαδή της μήτρας).
Επίσης υπάρχει επιπλέον κίνδυνος 1% για μετάγγιση αίματος ή ενδομητρίτιδα σε γυναίκες με κολπικό τοκετό μετά από Καισαρική τομή, ενώ δεν διαπιστώνεται στατιστικά σημαντική διαφορά στα ποσοστά υστερεκτομής, θρομβοεμβολικής νόσου ή μητρικού θανάτου.
Το αυξημένο διάστημα από την προηγούμενη καισαρική (>12 μηνών) μειώνει την πιθανότητα ρήξης. Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί πως οποιοδήποτε χειρουργείο στην μήτρα οδηγεί στην δημιουργία ουλής και άρα σε αντίστοιχο κίνδυνο ρήξης (π.χ, εξαίρεση ινομυωμάτων μήτρας στο παρελθόν).
Που και με ποιο τρόπο διενεργείται το VBAC;
Σε κάθε περίπτωση συστήνεται η προσπάθεια κολπικού τοκετού μετά από Καισαρική τομή να πραγματοποιείται σε πλήρως εξοπλισμένες και οργανωμένες μαιευτικές μονάδες, υπό συνεχή παρακολούθηση και δυνατότητα άμεσης διενέργειας επείγουσας Καισαρικής τομής και ανάνηψης του νεογνού.
Σε όλη την διάρκεια της διαδικασίας υπάρχει συνεχής καρδιοτοκογραφική παρακολούθηση της καρδιακής λειτουργίας του εμβρύου και των συστολών της μήτρας. Η επισκληρίδιος αναισθησία δεν αντενδείκνυται σε προσπάθεια κολπικού τοκετού και αυξάνει μάλιστα τα ποσοστά επιτυχίας.
Πρέπει τελικά οι γυναίκες να προσπαθούν για VBAC;
Κάθε γυναίκα που σκέφτεται αυτό το ενδεχόμενο πρέπει να συζητήσει με τον γιατρό της για το πόσο εφικτό είναι για εκείνη. Ο θεράπων θα κρίνει αν η γυναίκα πληρεί τα κριτήρια και αν έχει ένδειξη η προσπάθεια για VBAC. Στην περίπτωση που αποφασισθεί η προσπάθεια, θα πρέπει να είναι η έγκυος πλήρως ενημερωμένη όσον αφορά τους κινδύνους και τις πιθανές επιπλοκές της διαδικασίας.
Σε κάθε περίπτωση, η ενημέρωση πρέπει να γίνεται από έμπειρους επαγγελματίες υγείας και όχι από πηγές αμφίβολης αξιοπιστίας που μπορεί να οδηγήσουν την έγκυο σε λάθος αποφάσεις και προσδοκίες.